De negende WEMAL-studiedag stond geheel in het teken van de afronding van de digitale editie Van den proprieteyten der dinghen door Bartholomeus Engelsman. Dit heugelijke feit werd onder veel belangstelling gevierd op het Constantijn Huygens Instituut te Den Haag. Net als tijdens de zevende WEMAL-studiedag, toen het project werd opgestart, waren het Huygens Instituut, het Instituut voor Nederlandse Lexicologie (INL) en de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (DBNL) vertegenwoordigd met een spreker. De internationale schakel was de uit Duitsland afkomstige Iolanda Ventura als editeur van de Latijnse kritische editie.
Van den proprieteyten der dinghen op het web
Naast WEMAL hebben zowel het Huygens Instituut als het INL en de DBNL de digitale versie vanVan den proprieteyten der dinghen op hun website staan. Hieronder kunt u de links vinden. Elk instituut bekijkt het werk van Bartholomeus Engelsman vanuit een eigen invalshoek. Zo heeft het Huygens Instituut met de digitale software eLaborate een onmisbare bijdrage geleverd aan de totstandkoming van de digitale editie. Voor het INL is vooral de woordenschat van belang en de DBNL plaatst Van den proprieteyten der dinghen in een tijdbeeld.
http://bartholomeusengelsman.huygens.knaw.nl/
http://www.inl.nl/images/stories/DBMA/bartholomeus/index.html
http://www.dbnl.org/tekst/enge022vand01_01/
Karina van Dalen-Oskam (Huygens Instituut)
Van den proprieteyten der dinghen is een van de eerste edities die in zijn geheel digitaal is gemaakt en waar met eLaborate gewerkt is. Het Huygens Instituut heeft deze software speciaal ontwikkeld voor het maken van digitale edities. De digitalisering heeft kinderziektes opgespoord en tot dan toe onontdekte problemen blootgelegd. Complimenten waren er voor Noor Versélewel de Witt Hamer, want veel van de door haar aangedragen oplossingen kunnen in volgende projecten opnieuw gebruikt worden.
Katrien Depuydt (Instituut voor Nederlandse Lexicologie)
Ongeveer 7% van de woorden uit Van den proprieteyten der dinghen staan niet in het Middelnederlands Woordenboek (MNW) beschreven. Opvallend, want Van den proprieteyten der dinghen was wel een van de bronnen van het MNW. Dankzij de digitale editie zijn de nieuwe woorden en spelling- en vormvarianten makkelijker op te sporen. En daardoor in GiGaNT te plaatsen, een lexicon waarin vijftien eeuwen Nederlands beschreven staat.
René van Stipriaan (Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren)
Het is van belang Van den proprieteyten der dinghen in een context te zien. Op de website van DBNL wordt middels een atlas en een tijdbalk het diachrone perspectief zichtbaar gemaakt. Volgens Van Stipriaan is het artesonderzoek inmiddels volwassen geworden, maar blijft dit perspectief nog wat onderbelicht. Het werkterrein van DBNL verbreedt met het plaatsen van deze editie naar ‘non-fictie’.
Iolanda Ventura (Westfälische Wilhelms-Universität, Münster)
Iolanda Ventura is coördinator en redacteur van de Latijnse kritische editie van De proprietatibus rerum. Zij geeft een indruk van de redactiewerkzaamheden en schetst de mogelijkheden die een Latijnse editie biedt voor verder onderzoek. Ook beklemtoont zij het belang van samenwerking tussen makers van de Latijnse editie en de volkstalige edities. Nu de Latijnse tekst op deze manier beschikbaar is, kunnen sommige onduidelijke passages in de volkstalige edities worden opgehelderd.
Nieuwe projecten WEMAL
Alle sprekers complimenteerden WEMAL met het maken van deze digitale editie. Stap één in de Digitale Bibliotheek Middelnederlandse Artesliteratuur (DBMA) is gezet. WEMAL gaat op naar de volgende. Het Repertorium van de Middelnederlandse artesliteratuur van Ria Jansen-Sieben zal worden gedigitaliseerd, inclusief de aanvullingen die afgelopen jaren in W-mail verschenen. Verder zijn er afspraken gemaakt om het vijftiende-eeuwse arteshandschrift dat bewaard wordt in het Streekmuseum Hattem Voermanhuis (signatuur C5) te digitaliseren. Voor beide projecten zijn opnieuw vrijwilligers nodig. Houd daarom W-mail en de website in de gaten voor meer informatie.
Meer over de digitale editie van Van den proprieteyten der dinghen
Moniek Vis, secretaris WEMAL
