Project medische handschriften WEMAL & Universiteitsbibliotheek Utrecht

De Utrechtse Universiteitsbibliotheek herbergt vele schatten in haar Bijzondere Collecties, ook op het gebied van middeleeuwse artesliteratuur. Trouwe bezoekers van de Wemal-studiedag hebben daar een aantal jaar geleden al een glimp van mogen opvangen, toen we een kleine tentoonstelling van arteshandschriften mochten bewonderen. Als het aan conservator Bart Jaski ligt, mag dat bewonderen – en vooral ook het onderzoeken – van de handschriften vaker gebeuren. Vandaar dat de UB heeft geïnvesteerd in een project om in samenwerking met Wemal een deel van de collectie onder de aandacht te brengen van een breder publiek.

De Universiteitsbibliotheek heeft sinds enkele jaren een online portal, waar werken uit de collectie op basis van een overkoepelend thema zichtbaarder moeten worden voor het algemene publiek. Deze portal kent ook een geneeskundig thema, waar tot voor kort drie gedigitaliseerde werken op te vinden waren. In samenwerking met WEMAL is eind 2016 een project opgestart om meerdere medische boeken voor de portal te digitaliseren en deze van een begeleidende omschrijving te voorzien

Linda Brakenhoff, Femke van Hilten en Irene Meekes-van Toer zijn vanuit WEMAL bereid gevonden dit project tot uitvoer te brengen. Andrea van Leerdam is er met haar PhD-onderzoek ook zijdelings bij betrokken; zij schreef samen met Jessie Wei Hsuan-Chen de toelichtingen bij een tweetal kruidenboeken.

Het corpus bestaat in eerste instantie uit dertien middeleeuwse handschriften en enkele latere geschriften, zowel manuscripten als vroege drukken. Ook qua inhoud is er veel diversiteit; van kruidenboeken en chirurgieën tot articella en vrouwengeheimen. Bij deze boeken zijn door de projectdeelnemers toelichten geschreven die nu online te lezen zijn in de portal van de Universiteitsbibliotheek Utrecht. Deze zijn gekoppeld aan de gedigitaliseerde versies van de boeken, die dus tevens online te bestuderen zijn.

Het project is op 21 september 2017 afgesloten met een interessante WEMAL-studiedag. De boeken uit het project waren hier te bekijken, evenals de geschreven toelichtingen. Hieronder zijn de verschillende toelichtingen te vinden, evenals een gedeelte uit de presentatie van Irene, Linda en Femke, waarbij Linda meer vertelt over het schrijven van deze toelichtingen.

De verschillende toelichtingen zijn hier te vinden:

Medische eenheid of verscheidenheid?

Medische canon als oorlogsbuit

Een authentiek piskijkershandboek

Tegeltjeswijsheid of universitaire opleiding?

Een medisch allegaartje

Van voortplantingsorganen tot kindertekening

Beoordeel een boek niet op het formaat: een bijzonder onderdeurtje

Studieboek of medisch naslagwerk?

Medische vraagbaak

Zeventiende-eeuwse huis- tuin- en keukenmiddeltjes

Een renaissancistisch kruidenboek in handen van een edele dame

Rijk geïllustreerd en geannoteerd: een beroemd kruidenboek in Nederlandse vertaling

Heilzame planten verzameld in druk